Guernica (Gernika) ligt in Noord-Spanje, om precies te zijn in de provincie Biskaje op zo’n 35 km van Bilbao. Het dorpje is bekend geworden door het gelijknamige zwart-witte schilderij van Pablo Picasso in 1937. Dit kunstwerk is geïnspireerd op het bombardement van Guernica op 26 april 1937. Het originele schilderij hangt tegenwoordig in het Museo Reina Sofía in Madrid en wordt gezien als een symbool tegen oorlog en onderdrukking. Het schijnt één van de duurste schilderijen ter wereld te zijn. Ik bezocht het dorpje op een warme dag in mei met een tour via GetYourGuide. In deze blog ga ik je alles vertellen over wat te doen in Guernica.
Lees ook: Mundaka in beeld: waarom dit vissersdorpje op je bucketlist moet
Guernica of Gernika?
Je ziet de namen Guernica en Gernika door elkaar heen gebruikt worden. Beide namen zijn goed, maar Guernica is de Castiliaanse (Spaanse) naam en Gernika is de Baskische naam. Guernica ligt in de regio Baskenland. Officieel heet de stad tegenwoordig zelfs Gernika-Lumo. Toch zie je in de meeste internationale publicaties de Spaanse vorm Guernica gebruikt worden. Ik gebruik zelf ook het liefste Guernica, omdat het schilderij van Picasso deze naam heeft.
Wat is het verhaal achter Guernica?
Van 1936 tot 1939 was Spanje verdeeld tussen de Republikeinen en de Nationalisten (geleid door generaal Francisco Franco). Tijdens deze Spaanse Burgeroorlog was Guernica een belangrijk verkeersknooppunt met bruggen en spoorlijnen. Het Baskenland was een regio die trouw bleef aan de Republiek. De stad had symbolische waarde als centrum van de Baskische autonomie. Hier stond de beroemde Eik van Gernika, een eeuwenoud symbool van Baskische vrijheid. Het bombardement op 26 april 1937 van 16.30-18.45 was vooral een symbolische daad om het moreel van de Republikeinse kant te breken en de opmars van de Nationalisten te steunen.
Het bombardement op Guernica
De luchtaanvallen werden uitgevoerd door de Duitse Luchtwaffe samen met de Italiaanse luchtmacht, die Franco ondersteunden. Er was op het moment van het bombardement moment markt, waardoor er tussen de 150 en 300 burgerslachtoffers waren (de exacte hoeveelheid is niet bekend). Maarliefst 70% van de stad werd verwoest. Het was één van de eerste luchtaanvallen op burgers. De aanval werd gezien als een proef voor de tactiek van “tapijtbombardementen” die later in de Tweede Wereldoorlog vaker werden toegepast. Wereldwijd veroorzaakte het grote verontwaardiging, vanwege het grote aantal burgerslachtoffers.
Het schilderij van Picasso: Guernica
Picasso kreeg voor de Wereldtentoonstelling in 1937 in Parijs de opdracht om een schilderij te maken voor het Spaanse Paviljoen. Toen hij hoorde over het bombardement op Guernica, besloot hij dat deze aanval het onderwerp van zijn werk moest worden. Hij schilderde het in zijn atelier aan de Rue des Grands-Augustins in Parijs. De techniek die hij gebruikte is “olieverf op doek” en het schilderij is 349 cm hoog en 776 cm breed geworden.
Het schilderij begrijpen: wat is er te zien?
Het schilderij heeft een diepere, abstracte betekenis. Dit noemen we ook wel “allegorisch werk”. De herkenbare kubistische stijl van Picasso laat figuren zien die bol staan van de symboliek en emotie. Ik heb hier naderhand meer over uitgezocht, omdat ik wilde begrijpen wat de gedachtengang van Picasso is geweest toen hij het maakte. Wat ik te weten ben gekomen is dat er verschillende figuren te zien zijn:
- een gillende vrouw met een dood kind in haar armen, het symbool van moederlijke wanhoop
- een stier, symbool van brutaliteit
- een gewond, krijsend paard, symbool voor het lijdende volk
- gebouwen die in brand staan
- een elektrische lamp of oogvormige zon, symbool voor moderne technologie of verlichting
- een verborgen schedel in het paard staat voor dood en verwoesting
- afgehakte handen en lichamen, wapens en verwarring staan symbool voor de chaos van oorlog
Het schilderij is bewust in zwart-wit gemaakt om de ernst, rouw en somberheid van het thema te benadrukken. Het roept ook de sfeer op van krantenfoto’s, wat in die tijd het middel was om het nieuws over het bombardement te verspreiden. Picasso zelf gaf vrij weinig uitleg over het schilderij, maar zei ooit wel: “Painting is not made to decorate. It is an instrument of war.”
Waar hangt het schilderij nu en waarom is het verplaatst?
Het schilderij heeft een aardige reis achter de rug. Als eerste hing het dus op de wereldtentoonstelling in Parijs. Daarna reisde Guernica de wereld over als anti-oorlogsboodschap. Het werd tentoongesteld in het MoMa in New York. In 1981, na de dood van Franco, kwam het schilderij terug naar Spanje. Het werd als eerste tentoongesteld in het Casón del Buen Retiro in Madrid. In 1992 kwam het permanent te hangen in het Museum Reina Sofía, waar je het nu nog steeds kan bekijken.
Tip: Wil je meer weten over het bombardement? Bezoek dan Museo de la Paz (het vredesmuseum)
Bezienswaardigheden in Guernica
Nu je alles weet over de geschiedenis en de achtergrond van Guernica, gaan we over op de bezienswaardigheden in deze leuke stad. Het is belangrijk om eerst het verhaal te kennen, anders leeft het stadje veel minder bij een bezoek. Voor mij werkte dat in elk geval zo. De volgende bezienswaardigheden in Guernica zijn de moeite waard.
Mural Guernica
Je kunt een replica van het wereldberoemde schilderij “Guernica” van Pablo Picasso in het stadje vinden. Het is een keramisch wandmozaïek van 3,5 meter hoog en 7,75 meter breed, qua formaat dus bijna gelijk aan het originele schilderij. Het is in opdracht gemaakt door de Spaanse keramiekmeesters José Luis Ruiz en Ricardo Bárcena. De mural is precies 50 jaar na het bombardement, op 26 april 1987, geplaatst als blijvende herinnering aan het bombardement en het schilderij. De precieze locatie van deze reproductie van het schilderij vind je aan de Pedro de Elejalde Kalea 2. Dit is aan de rand van het centrum en dus goed aan te lopen.
De beroemde boom van Guernica (Guernica tree)
Dan is er nog iets bijzonders in dit stadje, namelijk de Guernica-eik. Deze boom staat symbool voor de Baskische autonomie, democratie en traditie. De huidige boom is een afstammeling van de oorspronkelijke eik uit de 14e eeuw. Als een boom sterft wordt deze ceremonieel vervangen. De boom van Guernica staat bij het Casa de Juntas, het traditionele perlementsgebouw in Guernica. In de tuin staat een stenen prieeltje met een hele oude eik. Al sinds de Middeleeuwen leggen Baskische leiders, edelen en tegenwoordig zelfs de president van de Baskische regering, hun eed af onder deze boom. Dit staat symbool voor trouw aan het volk. Bijzonder hè? Zelfs tijdens de dictatuur van Franco bleef de boom een plek voor hoop en verzet. Ik vind het jammer dat de boom achter een gesloten hek staat, ik kon dus niet dichtbij komen en alleen foto’s maken door het hek heen.
Casa de Juntas
Ik noemde het hierboven al even, het Casa de Juntas is ook een bezienswaardigheid in Guernica. Dit historische Baskische parlementsgebouw is nog steeds in gebruik. Er is een gratis museum over de Baskische tradities en het ligt dus naast de beroemde boom. Het gebouw zelf is ook wel fotogeniek.
Paque de los Pueblos de Europa
Om bij het parlementsgebouw en de beroemde Guernica tree te komen, moet je eerst het Park van Europa door. Het is een rustig park met kunstwerken van Henry Moore en Eduardo Chillida. Het is tevens een heerlijke plek om op een hete dag onder de schaduw van de bomen tot rust te komen. Er staan bankjes in het park en in de zomer is er veel begroeiing. Ik vond het een fijne plek om even doorheen te wandelen.
Foru Plaza
Op het Foru Plaza vind je foto’s van het bombardement. Ze zijn op grote borden geplaatst en er staat wat uitleg bij. Vanaf dit plein heb je zicht op de Andra Mari Eliza kerk, die ook geraakt is bij de bombardementen. Zie je de ooievaars bovenop? Toen ik er was hadden ze kleintjes.
Tip: bezoek ook de Iglesia de Santa María, een Middeleeuwse kerk met zowel gotische als renaissance elementen. Dit is één van de weinige gebouwen die het bombardement heeft overleefd.
Gernikako Markatu Plaza (markthal)
In Guernica is een markthal waar je lokale producten, zoals kazen, groenten en andere lekkernijen kunt kopen. Het is leuk om even een kijkje te nemen, dit is het Baskische leven!
Tips voor de omgeving van Guernica
In Guernica kun je je prima een hele dag vermaken. Er zijn genoeg fijne terrassen waar je kunt zitten. Rondom de Juan Calzada Kalea en de Pablo Picasso Kalea zitten diverse restaurantjes, cocktailbarretjes en koffietentjes. Ook is er een fontein voor de nodige verkoeling op een hete dag. Vanuit Guernica kun je ook andere uitstapjes maken, bijvoorbeeld naar:
- Mundaka, een idyllisch vissersstadje waar je goed kunt surfen (ongeveer 20 minuten rijden)
- Bilbao, met z’n leuke straatjes, hippe wijken en street art (ongeveer 40 minuten rijden)
- De Vizcaya brug, UNESCO werelderfgoed (ongeveer 55 minuten rijden bij Getxo)
- Gaztelugatxe, het rotseilandje uit Game of Thrones (ongeveer 40 minuten rijden)
Overnachten in Guernica
Je kunt prima in Guernica overnachten en deze mooie plek als uitvalsbasis gebruiken voor een bezoek aan de Baskische regio. Zeker als je een huurauto tot je beschikking hebt. Het is een levendig stadje, wel met een tragisch verhaal dus, maar er is genoeg te zien en te doen. Als je alles bekeken hebt kun je andere leuke plekjes in de omgeving bekijken. Het is ook een goed idee om vanuit hier Bilbao te bezoeken, als je niet zo houdt van de drukte en hectiek in de stad en dus liever in een kleiner plaatsje wil overnachten. Tips voor leuke hotels in Guernica zijn:
| Deze pagina kan affiliate links bevatten. Dat betekent dat wanneer je via zo’n link een aankoop doet, wij een kleine commissie verdienen. Dit kost jou niks extra's, maar wij zijn er blij mee. We steken veel tijd en energie in het bijhouden van deze website, zodat alle informatie steeds up to date is. Heb je iets gehad aan de informatie op deze reisblog? Dan zijn we heel dankbaar als je een eventuele boeking via onze website of onze pagina met handige links boekt. |
| Sommige foto’s in dit artikel zijn ook te koop via Werkaandemuur.nl. |
