In Zweden mag je overal wandelen, fietsen, skiën en kamperen. Behalve natuurlijk in tuinen, erven of landbouwgrond. Dit staat bekend als het recht van iedereen, op z’n Zweeds: allemansrätten. Het recht op openbare toegang en een belangrijk onderdeel van de Zweedse cultuur. Wat veel mensen echter niet weten, is dat er een informeel netwerk is van meer dan 200 gratis overnachtingshutten. Dit zijn hutten of huisjes waar je maximaal 1 nacht gratis mag verblijven. Superleuk! En ideaal voor een low budget vakantie in Zweden. Gratis huisjes voor één nacht in de Zweedse natuur, ik vertel je er alles over!
Lees ook: Wijnhuizen in Zweden bezoeken
Gratis huisjes voor één nacht in de Zweedse natuur
Gratis huisjes voor één nacht in de Zweedse natuur dus. Dit zijn overnachtings-plekken, die variëren van primitieve trekkershutten tot moderne huisjes die je dus zo mag gebruiken zonder daarvoor te betalen. Het werkt wel op basis van wie-het-eerst-komt, wie-het-eerst-maalt, want de huisjes zijn niet te reserveren. Het kan dus voorkomen dat zo’n plek al bezet is. Dat is het avontuurlijke risico dat je moet nemen. Misschien juist wel leuk?
Primitieve schuilplekken en cultuurmonumenten
Sommige huisjes zijn trouwens meer eenvoudige schuilplaatsen. Ze bieden je een dak boven je hoofd en beschermen tegen regen en wind. Andere plekken zijn juist wat groter. Het zijn bijvoorbeeld voormalige jagershutten of vissershutjes. En er zijn boshutjes en berghutten. Er zijn zelfs kleine huisjes die vroeger bewoond werden en nu een cultuurmonument zijn. Wat je ook aantreft, het zijn stuk voor stuk de meest prachtige plekjes met uitzicht en rust.
Wat kun je verwachten?
Tja, dat hangt er maar net vanaf. Sommige hutjes zijn zeer eenvoudig en bieden echt alleen een schuilplek. Er is dus geen toilet of douche, maar soms wel een mooi meer om ’s morgens in te zwemmen. Andere huisjes zijn weer heel comfortabel. Ze hebben allemaal de nabijheid van de natuur èn een slaapruimte voor meerdere mensen gemeen. En iedere zomer komen er nieuwe plekjes bij. Dat is dankzij het ARKNAT project. Zij bouwen duurzame schuilhutten in de natuur, die passen in de omgeving waar ze gebouwd worden en waarbij lokale bouwmaterialen gebruikt worden, zodat ze haast niet opvallen in de omgeving.
Het boek Stuglandet
Een Zweedse fotografe, Moa Karlberg, heeft een aantal van deze gratis hutten en huisjes gefotografeerd en gepubliceerd in een boek samen met schrijver Kjell Vowles, dat helaas nog niet in Nederland te koop is, maar wel online bij een Zweedse webwinkel. Het boek heet Stuglandet (het land van de huisjes). Echt zo’n boek voor op de koffietafel!
De vijf mooiste gratis huisjes voor één nacht in heel Zweden
Tja, wat zijn dan de mooiste gratis huisjes in Zweden? Dat is natuurlijk heel persoonlijk. Visit Sweden heeft een lijstje gemaakt met hun 5 favorieten en die deel ik met je. Het lijkt mij superleuk om ze een keer in het voor- of najaar te bezoeken!
- Blommastugan -Het Bloemenhuisje is een klein huisje voor 2 personen met een buitentoilet. Een eenvoudig boshuisje in de Zuid-Zweedse regio Kalmar län tussen Degerhyltan en Törnemåla in de gemeente Torsås. Tot 1987 was het bewoond. Daarna werd het overgedragen aan de plaatselijke erfgoedvereniging, die het huisje liefdevol restaureerde. Je vindt dit huisje aan het fiets- en wandelpad Gullaboleden, ongeveer vijf kilometer van Torsås. De Blommastugan is uitgerust met kookplaten op propaangas en twee bedden. Er is geen stromend water maar dat maakt het gevoel van avontuur en ontspanning des te groter.
- Åbergs fäbodar – Dit huisje heeft een buitentoilet, open haard, brandhout en drinkwater. Het is gebouwd aan het begin van de 19e eeuw en werd bewoond tot in de 20e eeuw. Vernoemd naar de voormalige eigenaren Jonas en Britta Åberg uit Ockelbo. Als je aankomt is het huisje afgesloten, maar let op: de sleutel is vrij verkrijgbaar als je belt naar het aangegeven telefoonnummer. Spannend!
- Lafallshöjden – Een romantisch huisje voor 2 met buitentoilet en houtkachel. Je vindt het in Midden-Zweden in het westelijke deel van Värmland in NorraGunnarskog. Het wordt beheerd door het lokale museum van Gunnarskogen is gelegen in een prachtig landschap, waar tot de jaren 70 van de vorige eeuw landbouw werd bedreven. Het huisje is bereikbaar met de auto, je gaat met de bus van Arvika naar Gunnarskog of je loopt via het wandelpad vanaf Larstomta. Check ook deze insta-foto om te zien hoe prachtig het ligt!
- Fresketäppa -Na 50 jaar te hebben leeggestaan dit plekje gerestaureerd en nu beschikbaar voor een gratis overnachting. Geschikt voor 4 personen en ook weer met buitentoilet en open haard. Tot 1948 was het nog bewoond. Het ligt in Norra Gunnarskog, maar wel enigszins van de bewoonde wereld vandaan. Hier kom je door 13 kilometer vanuit Larstomta te wandelen of met de bus van Arvika naar Gunnarskog te gaan. Met sneeuw ziet het er fantastisch uit! Kijk maar!
- Hjortronbergsmossen – De laatste in de rij is een blokhut, waar maarliefst 6-8 slaapplekken zijn. Ook weer met buitentoilet, open haard en brandhout. Dit huisje vind je eveneens in Midden Zweden, in het natuurreservaat Djupdalshöjden bij de stad Örebro, iets ten noorden van Kopparberg. Beheerd door de gemeente en bestemd om toeristen een actieve levensstijl in de buitenlucht aan te moedigen. Het huisje is luxe èn duurzaam. Er zijn zelfs zonnepanelen op het dak en een complete keukeninventaris. Deze toffe gratis blokhut is alleen te voet bereikbaar, je moet er dus wel wat voor doen. Je kunt kiezen tussen een lange wandeling van 14 km vanaf de bushalte Kopparberg of een korte wandeling van 5 km vanaf de parkeerplaats bij Älvhöjden. Neem zelf drinkwater mee of haal het op 100 meter ten noordoosten van de hut.
Hoe vind je de gratis huisjes in Zweden?
Heb je na het lezen van deze reisblog net zoveel zin gekregen om deze gratis huisjes voor één nacht in de Zweedse natuur uit te proberen? Dan ben je vast nieuwsgierig hoe je ze kunt vinden. Daar heb ik een paar tips voor.
- Neem contact op met de lokale autoriteiten: het regionale en lokale bureau voor toerisme of de gemeente. Zij verstrekken de benodigde informatie over de beschikbaarheid van de gratis huisjes in het gebied, inclusief de tips hoe er te komen.
- Bestel het boek ‘Stuglandet‘ van journalist Kjell Vowles en fotograaf Moa Karlberg. In dit boek vind je meer dan 200 gratis overnachtingsplekken verspreid over heel Zweden. Maar dat niet alleen: ze leggen ook uit hoe je de pittoreske huisjes veilig bereikt. Bovendien laten ze zien wat je kunt verwachten. Let op: het is wel in het Zweeds. Voor mij inmiddels een makkie, aangezien Zweeds behoorlijke raakvlakken met Noors heeft en ik na 2 jaar Duolingo het Noors enigszins beheers.
- De app Vindskyddskartan (ook wel shelter map genoemd) bevat meer dan 3000 schuilhutten met en zonder slaapgelegenheid en zelfs wandelaccommodaties staan erin. Ook vind je er meer informatie over de schuilhutten. Ik heb ‘m alvast gedownload! Hij is overigens niet gratis, maar je kunt wel een gratis proefperiode kiezen.
- Tot slot tip ik de website Naturkartan, die ik overigens al kende van een eerdere trip door Zweden, waar ik ‘m gebruikte om mooie wandelingen te vinden. Het fijne aan deze website is dat hij in het Engels is. Er staan 500 cabines op, en niet alleen de gratis huisjes, maar ook betaalde huisjes.
Praktische informatie
- Naar Zweden vlieg je met KLM, bijvoorbeeld naar Stockholm. Reken op zo’n €200 retour (2023) Je kunt ook prima met de auto, als je de tijd hebt. In ongeveer 1150 km (13 uur) zit je vanuit de Randstad in Götenborg.
- Een auto huur ik altijd bij Sunny Cars, vanwege de goede voorwaarden. In Zweden is een huurauto wel handig. Zo kun je een aantal mooie gratis huisjes voor één nacht in de Zweedse natuur bezoeken.
- Wil je de gratis huisjes afwisselen met wat meer luxe overnachtingen? Ik boek die eigenlijk altijd last minute via Booking.com. Zeker buiten het seizoen kun je vaak nog mooie accommodaties vinden.
- Zorg voor regenkleding en goede wandelschoenen als je naar Zweden gaat. Het kan er namelijk soms best regenen. Koop eventueel ook een IJslandse trui, die zijn heerlijk warm en vervangen je jas!
- Neem ook een reisgids en een wandelgids mee, want behalve de gratis huisjes heeft Zweden ook prachtige hikes en bezienswaardigheden.
- Extra tip: In Noorwegen heb je ook huisjes in de natuur wat je gratis kunt overnachten!
Bron: Visit Sweden
